UP: U međusobnom obračunu pripadnika ove dvije grupe (period od osam godina) do sada je na teritoriji Crne Gore izvršeno 50 ubistava, od čega je rasvijetljeno 27.
Nakon ubistava pripadnika ovih organizovanih kriminalnih grupa u Srbiji, Bosni i Hercegovini, Austriji, Njemačkoj, Španiji, Grčkoj, Južnoj Americi broj ubistava koji su posljedica njihovog sukoba je veći.
STANDARD: Koliko pripadnika i saradnika dva crnogorska kriminalna klana je na interpolovim potjernicama?
UP: NCB INTERPOL Podgorica raspisao je značajan broj međunarodnih potjernica za članovima organizovanih kriminalnih grupa, a obzirom da se pitanje odnosi samo na dvije organizovane kriminalne grupe („škaljari“ i „kavač“), da postoji 36 međunarodnih potjernica koje su raspisane od strane NCB Interpol-a Podgorica za članovima ili licima koja se dovode u vezu sa pomenute dvije organizovane kriminalne grupe iz Crne Gore.
Međutim navedeni brojevi su podložni promjenama kako iz razloga lišenja slobode i izručenja traženih lica tako i raspisa novih potjernica.
Takođe, želimo da ukažemo da je do sada u 2022. godini, kroz aktivno ciljano traganje i međunarodnu operativnu policijsku saradnju sa inostranim partnerskim službama u inostranstvu, locirano i lišeno osam članova ove dvije organizovane kriminalne grupe.
STANDARD: Nakon brojnih likvidacija, zatvorskih kazni i bjekstava, da li je došlo do promjena u rukovođenju kriminalnim klanovima ?
UP: Da, došlo je do promjena u rukovođenju kada su u pitanju visokopozicionirani pripadnici ovih grupa i njihove vođe.
Naime, dio se nalazi na međunarodnim potjernicama ili je procesuiran za izvršenje teških krivičnih djela protiv života i tijela, djela iz oblasti trgovine narkoticima kao i za stvaranje kriminalnih organizacija, a dio njih je nakon međusobnih obračuna pripadnika organizovanih kriminalnih grupa, tačnije izvršenih krivičnih djela protiv života i tijela u zemlji i inostranstvu, lišen života.
Zbog navedenih činjenica došlo je do preuzimanja tih pozicija od strane drugih visokopozicioniranih pripadnika u smislu trenutnog pokrivanja tih pozicija/uloga u organizovanim kriminalnim grupama i sprovođenja naloga za račun vođa organizovanih kriminalnih grupa, a evidentno je da se svakodnevno ulažu napori i za regrutaciju novih članova. U odnosu na sve prethodno navedeno, veći broj policijskih službi na Balkanu i u Evropi u saradnji sa Upravom policije, u sklopu koordiniranih planiranih aktivnosti sa Europolom, fokusiran je na praćenje i neutralizaciju uticaja ove dvije organizovane kriminalne grupe.
STANDARD: Koliko članova broje te dvije grupacije, kakva je njihova kriminalna piramida, koja su krivična djela dominanta? Da li ima drugih kriminalnih grupa, koje sarađuju sa ovim klanovima i o kojim grupama je riječ?
UP: Na početku djelovanja pripadnici ove dvije organizovane kriminalne grupe su bili dio jedne organizovane kriminalne grupe gdje je nakon međusobnih sukoba i krađe kokaina došlo do podjele na „škaljarsku“ i „kavačku“ organizovanu kriminalnu grupu. Ovi nazivi su se ustalili kako kod bezbjednosnih službi, tako i u medijima i široj javnosti. Međutim, jedan veliki broj kriminalnih grupa u Crnoj Gori, Srbiji, regionu, Evropi, ostvaruje saradnju sa ovim organizovanim kriminalnim grupama, ima zajedničke kriminalne aktivnosti, pružaju jedni drugima logistiku kod izvršenja djela iz oblasti narkotika ili krvnih delikata pa su njihovi pripadnici označeni kao pripadnici jednog od ove dvije organizovane kriminalne grupe, a možemo ih nazvati balkanske organizovane kriminalne grupe.
Tako da se može reći da ove dvije organizovane kriminalne grupe i po članovima i po aktivnostima koje sprovode imaju međunarodni karakter, te da se radi o većim ili manjim kriminalnim grupama koje djeluju na lokalnim, nacionalnim ili međunarodnom nivou i imaju svoje strukture, vođe i slično, ali se zbog povezanosti, zajedničkih poslova i interesa označavaju kao dio „kavačke“ ili „škaljarske“ organizovane kriminalne grupe.
Kriminalne grupe „kavač“ i „škaljari“ čini veći broj lica iz južne regije naše države,ali i centralne i sjeverne regije kroz grupacije koje vrše krivična djela ili daju logistiku za organizovane krimnalne grupe, a kao kohezioni faktor izdvajaju se porodične i kumovske veze, zajednička kriminalna iskustva i zajedničko geografsko porijeklo. Vođe kriminalne grupe se poznaju duži niz godina. Kriminalne grupe karakteriše hijerarhijski organizovana struktura, sa više različitih ćelija, odnosno ogranaka. Vođe ovih organizovanih kriminalnih grupa su poslednjih godina preduzeli niz aktivnosti sa ciljem jačanja organizovane kriminalne grupe u pogledu povećanja broja članova, odnosno saradnika na nižem nivou i određenog broja specijalista za obavljanje konkretnih poslova.
Konstatno su aktivni na planu vrbovanja pomoraca koji bi bili uključeni u poslove krijumčerenja narkotika morskim putem, kao i kurira za upravljanje vozilima prilikom krijumčerenja narkotika kroz zemlje Evropske unije. Navedena lica su najčešće bez dosijea i uglavnom su porijeklom sa Balkana. Regrutovanje novih članova je olakšano jer raspolažu velikim finansijskim sredstvima, čemu je u prilog i loša socijalna situacija mlađe populacije u Crnoj Gori.
Regrutovanje novih članova od strane pripadnika organizovanih kriminalnih grupa se u najvećoj mjeri vrši i u Upravi za izvršenje krivičnih sankcija, što je detektovano od strane službi bezbjednosti. Određeni broj članova ove kriminalne grupe nalazi se u inostranstvu na nepoznatim lokacijama, među kojima su i pojedine vođe ove organizovane kriminalne grupe, iz razloga lične bezbjednosti ili skrivanja od policijskih i pravosudnih organa.
Važniji pripadnici organizovanih kriminalnih grupa najčešće koriste falsifikovana dokumenta zamalja iz okruženja, pri čemu korišćenje lažnih dokumenata često prati promjena fizičkog izgleda. Dominantna kriminalna aktivnost kojom se ova organizovana kriminalna grupa bavi je krijumčerenje kokaina rutom Južna Amerika – Evropa. Važan segment kriminalne aktivnosti je i krijumčarenje marihuane iz Albanije u zemlje EU. Ostale kriminalne aktivnosti koje sprovode članovi ove organizovane kriminalne grupe su izvršenje teških krivičnih djela protiv života i tijela, iznude, pranje novca i zelenaštvo. Pored ogranaka koji su sa područja Crne Gore, ova kriminalna grupa ostvaruje veoma dobru saradnju i sa više samostalnih kriminalnih grupa iz Crne Gore, kao i sa određenim kriminalnim grupama iz zemalja okruženja i inostranstva.
Podaci o kriminalnim strukturama i pripadništvu ovim organizovanim kriminalnim grupama koji se tretiraju kroz dokument SOCTA označeni su stepenom tajnosti.
STANDARD: Da li postoje procjene i saznanja o udjelu kavačkog i škaljarskog klana na međunarodnom nivou?
UP: Kada su u pitanju procjene o udjelu ove dvije organizovane kriminalne grupe u kriminalnim aktivnostima na međunarodnom nivou, može se reći da predstavljaju organizacije čija dominantna aktivnost je trgovina narkoticima na međunarodnom nivou, a da je njihov sukob doveo i do izvršenja čitavog niza drugih krivičnih djela u regionu, Evropi i Južnoj Americi. S obzirom na to da ova trgovina po svim operativnim podacima i zaplijenjenim pošiljkama podrazumijeva izuzetno velike količine narkotika, to je uslovilo da ove grupe imaju izuzetnu finansijsku moć, organizaciju, mogućnost mobilnosti, ilegalnih kretanja, veze sa službenicima državnih organa većeg broja zemalja itd. Sve ovo je uslovilo da su ove organizovane kriminalne grupe predmet pažnje i obrade ne samo nacionalnih već i međunarodnih policijskih organizacija.
I pored ovih činjenica, dugogodišnjeg iskustva i organizacije ne možemo reći da su organizovane kriminalne grupe sa ovih područja glavni distributeri kokaina u svijetu i Evropi, ali sigurno za ovo područje predstavljaju najveću prijetnju.
STANDARD: Kakve su aktivnosti Uprave policije na domaćem i međunarodnom nivou u otkrivanju, ali i sprečavanju izvršenja teških krivičnih djela?
UP: Preduzimanjem preventivnih, operativno – istražnih, obavještajno – analitičkih i procesnih aktivnosti Uprava policije je u prethodnom periodu postigla značajne rezultate u borbi protiv teškog i organizovanog kriminala. U skladu sa kontinuitetom dobrih rezultata rada u narednom periodu će se intezivirati aktivnosti koje su se pokazale uspješnim i koje su dale pozitivan ishod u dosadašnjem postupanju, ali će biti uloženi i dodatni napori u pokretanju novih aktivnosti, mjera i radnji kako bi budući rezultati bili još bolji i efikasniji.
Bezbjednosni sektor je kroz sprovedene aktivnosti i izvršene analize prepoznao opasnost od sukoba između organizovanih kriminalnih grupa koji utiču na stanje bezbjednosti u Crnoj Gori i uznemirenje javnosti. Obzirom na navedeno, krivična djela protiv života i tijela koja su posledica sukoba organizovanih kriminalnih grupa, su od strane Uprave policije, Agencije za nacionalnu bezbjednost, Nacionalnog međuresorskog operativnog tima za borbu protiv teškog i organizovanog kriminala, Biroa za operativnu koordinaciju organa koji čine obavještajno bezbjednosti sektor i Vijeća za nacionalnu bezbjednost, postavljena na vrh liste nacionalnih prioriteta rada svih organa državne uprave uključenih u borbu protiv teškog i organizovanog kriminala.
Kao posebno značajne aktivnosti ističemo preventivno – represivne aktivnosti koje se preduzimaju prema članovima organizovanih kriminalnih grupa i njima bliskim licima i bezbjednosno interesantnim licima sa fokusom na otkrivanje, suzbijanje i sprečavanje izvršenja teških krivičnih djela. Aktivnosti koje su tokom prethodnog perioda preduzimane sa navedenim ciljem su direktno uticale na smanjenje broja izvršenih teških krivičnih djela protiv života i tijela.
Preduzimajući mjere i radnje iz svoje nadležnosti službenici Uprave policije rasvjetlili su ukupno 39 teških krivičnih djela protiv života i tijela (ubistvo i ubistvo u pokušaju) nastalih kao posledica sukoba organizovanih kriminalnih grupa.
Takođe, preduzetim aktivnostima u prethodnom periodu spriječeno je izvšenje više od 20 teških krivičnih djela protiv života i tijela, pripremanih i planiranih na štetu članova suprotstavljenih organizovanih kriminalnih grupa, članova organizovanih kriminalnih grupa iz Republike Srbije, specijalnih državnih tužilaca, pripadnika pravosudnih organa, policijskih službenika i srodnika članova organizovanih kriminalnih grupa.
U periodu od 2019. godine do 1. septembra 2022. godine službenici Uprave policije su protiv 179 lica podnijeli krivične prijave zbog 328 krivčnih djela. Od navedenog broja, 124 lica su u policijskim evidencijama registrovana kao članovi organizovanih kriminalnih grupa, među kojima su i vođe tih grupa.
Policija je lišila slobode 97 lica od čega se njih 62 u evidencijama policije vode kao članovi organizovanih kriminalnih grupa, dok se u zatvorskim ustanovama u Crnoj Gori i inostranstvu nalaze 34 lica.
Među procesuiranim licima su pripadnici organizovanih kriminalnih grupa iz južne i sjeverne regije naše države, kao i pripadnici organizovanih kriminalnih grupa iz zemalja regiona.
Značajan segment u borbi protiv organizovanih kriminalnih grupa, posebno ako se ima u vidu činjenica da se najveći dio primarnih aktivnosti organizovanih kriminalnih grupa obavlja van teritorije Crne Gore, je i međunarodna saradnja, ostvarena sa partnerskim službama velikog broja zemalja, poput DEA Sjedinjenih Američkih Država, Nacionalne kriminalističke agencije Velike Britanije (NCA), kriminalističke policije Austrije, Njemačke, Holandije, Belgije i Španije. U pogledu borbe protiv organizovanih kriminalnih grupa značaj međunarodne policijske saradnje ogleda se kroz razmjenu informacija, operativne sastanke mješovitih istražnih timova, sprovođenje zajedničkih operativnih aktivnosti, prikupljanje dokaza, identifikaciji, lociranju i procesuiranju počinilaca krivičnih djela i članova organizovanih kriminalnih grupa koje djeluju na međunarodnom nivou.
Pripadnici navedenih organizovanih kriminalnih grupa predmet su stalne pažnje i obrade kako u zemlji tako i u inostranstvu. Takođe, otkrivanje SKY komunikacija zadaje najznačajniji udarac ovim organizovanim kriminalnim grupama, dolazi do procesuiranja većeg broja lica, kidanje njihovih veza i otkrivanja njihovih članova i veza u državnim organima.
U kontekstu navedenog, značajne aktivnosti preduzete su u procesu međunarodne policijske saradnje i međunarodne pravne pomoći ostvarene preko višeg državnog tužilaštva, kao i aktivnosti koje su manifestovane u vidu održavanja većeg broja sastanaka sa pripadnicima organa za sprovođenja zakona zemalja regiona, a sve sa ciljem adekvatnog i blagovremenog tretiranja svih podataka koji se odnose na organizovane kriminalne grupe i proces njihovog djelovanja ne samo u Crnoj Gori, već i u drugim zemljama.
U odnosu na pripadnike organizovanih kriminalnih grupa razmijenjen je veliki broj informacija koje se odnose na kretanje, boravak u drugim zemljama i kontakte sa pripadnicima regionalnih i međunarodnih kriminalnih struktura. Za jedan dio pripadnika organizovanih kriminalnih grupa, a u cilju praćenja njihovog kretanja van teritorije Crne Gore, posredstvom NCB Interpola u Podgorici, raspisane su i tzv. plave potjernice Interpola, u cilju lociranja kretanja bezbjednosno interesantih lica i članova organizovanih kriminalnih grupa.
Uprava policije je u saradnji sa partnerskim službama učestovala u sprovođenju značajnih istraga, usmjerenih na borbu protiv organizovanih kriminalnih grupa koje se bave krijumčarenjem narkotika na međunarodnom nivou.
Preporučeno
Rad na sprečavanju, rasvjetljavanju i dokazivanju ovih krivičnih djela prepoznat je i od strane Evropske komisije, koja je ove aktivnosti ocijenila kao veoma pozitivne u svojim izvještajima.
Video