To znači da bi građani Srbije mogli da očekuju da će i kamatne stope na dinarske kredite porasti, piše N1.

„Donoseći odluku o povećanju referentne kamatne stope za 50 baznih poena, na 1,5 odsto, Izvršni odbor NBS je imao u vidu da su inflatorni pritisci na svjetskom i domaćem tržištu jači i postojanijeg karaktera nego što se prethodno očekivalo i da to zahtijeva dodatno zaoštravanje monetarnih uslova kako bi se ograničili sekundarni efekti na inflaciona očekivanja“, saopštila je NBS.

Izvršni odbor podsjeća da je Narodna banka Srbije i u prethodnom periodu, kao odgovor na izazove iz međunarodnog okruženja, preduzela korake ka postepenom povećanju restriktivnosti monetarne politike, koristeći fleksibilnost koju joj pruža postojeći monetarni okvir.

“Prosječna ponderisana stopa na aukcijama repo prodaje hartija od vrijednosti je kontinuirano i postepeno povećavana od oktobra 2021. godine – ukupno za 84 bazna poena, dok se nije gotovo izjednačila sa referentnom kamatnom stopom. Dodatno, mjerama Narodne banke Srbije, smanjena je dinarska likvidnost bankarskog sektora na kontrolisan i ograničen način. Efekti tih mera, kao i aktuelno povećanje referentne kamatne stope treba da doprinesu da se inflacija u srednjem roku kreće na niskom i stabilnom nivou”, navodi NBS.

Istovremeno, povećane su i kamatne stope na depozitne i kreditne olakšice Narodne banke Srbije – kamatna stopa na depozitne olakšice na 0,5 odsto, a stopa na kreditne olakšice na 2,5 odsto.

“U uslovima viših cijena energenata i svjetskih cijena primarnih proizvoda, uz prisutne više troškove transporta, kao i zastoje u snabdijevanju i nestašice pojedinih inputa u proizvodnji na globalnom nivou, od sredine prethodne godine intenziviran je rast uvoznih i proizvođačkih cijena. Na rast cijena hrane na domaćem tržištu, pored povećanih troškovnih pritisaka iz međunarodnog okruženja, odrazili su se i efekti prošlogodišnje suše. Pored toga, neizvjesnost koja je karakterisala međunarodna robna i finansijska tržišta prethodnih mjeseci usljed pojave novih sojeva virusa korona, pojačana je efektom geopolitičkih tenzija i izbijanjem krize u Ukrajini”, ističe NBS.

To je, kako se dodaje, za posljedicu imalo dodatan znatan rast cijena energenata, svjetskih cijena primarnih poljoprivrednih proizvoda i metala, koje su se približile istorijski najvišim nivoima ili ih čak premašile, što povećava rizike da bi inflatorni pritisci mogli biti veći od očekivanih i prisutni u dužem periodu.

Izvršni odbor je prilikom odlučivanja uzeo u obzir i činjenicu da povećana neizvjesnost na globalnom nivou može negativno uticati na tokove kapitala prema zemljama u usponu, uključujući i Srbiju, posebno ako se ima u vidu da je Sistem federalnih rezervi u martu započeo ciklus povećanja referentne kamatne stope. Pored toga, iako još uvijek nije najavila kada će povećati referentnu kamatnu stopu, i Evropska centralna banka je u martu, u uslovima jačih od očekivanih inflatornih pritisaka, odlučila da dodatno smanji obim kvantitativnog popuštanja tokom drugog tromjesečja, što zahtijeva opreznost monetarne politike Narodne banke Srbije.

“Aktuelno zaoštravanje monetarnih uslova prema ocjeni Izvršnog odbora neće značajnije uticati na privrednu aktivnost u našoj zemlji. Fiksne investicije i privatna potrošnja nastavljaju da vode privredni rast i od početka ove godine, čemu doprinose obezbijeđeni povoljni uslovi finansiranja u prethodnom periodu i preduzete mjere ekonomske pomoći, povećani kapitalni izdaci države i rast zaposlenosti i zarada. Posmatrano s proizvodne strane, rast vode uslužni sektori, građevinarstvo i eksploatacija rude metala, dok se na nižu aktivnost u ukupnoj industriji i dalje u najvećoj mjeri odražava manja proizvodnja uglja i električne energije. Proizvodnja u prerađivačkoj industriji bilježi blagi rast, iako je i dalje prisutan efekat zastoja u globalnim lancima snabdijevanja, kao i manje eksterne tražnje u uslovima zaoštravanja geopolitičkih tenzija i više globalne inflacije”, navodi centralna banka.

Zbog nepovoljnijih izgleda globalnog privrednog rasta nakon izbijanja krize u Ukrajini, a prije svega zone eura koja je naš najvažniji trgovinski partner, izraženiji su i rizici naniže po privredni rast Srbije u ovoj godini, ističe NBS, ocjenjujući da će efekti u najvećoj mjeri zavisiti od dužine trajanja krize.

“Izvršni odbor konstatuje da je međugodišnja inflacija, koja je u februaru iznosila 8,8 odsto, i dalje u najvećoj mjeri bila vođena rastom cijena hrane i energenata. Istovremeno, bazna inflacija je i dalje znatno niža od ukupne inflacije i u februaru je iznosila 4,4 odsto međugodišnje, čemu je doprinijela očuvana relativna stabilnost deviznog kursa i u izuzetno neizvjesnim globalnim uslovima. Prema posljednjoj aktuelnoj srednjoročnoj projekciji iz februara, inflacija bi u nastavku godine trebalo da se nađe na opadajućoj putanji i da se do kraja perioda projekcije približi centralnoj vrijednosti cilja. Iako trenutna dešavanja u pogledu svjetskih cijena energenata i primarnih proizvoda ukazuju da postoji mogućnost da inflacija bude na višem nivou od projektovanog, Izvršni odbor i dalje ocjenjuje da će inflacija imati opadajuću putanju do kraja godine. Tome će ključno doprinijeti relativna stabilnost deviznog kursa koju će Narodna banka Srbije obezbjeđivati i u narednom periodu, kao i preduzete monetarne i fiskalne mjere”, navodi centralna banka.

U smjeru niže inflacije očekuje se da djeluje i dolazak nove poljoprivredne sezone i po tom osnovu niži troškovi u proizvodnji hrane, kao i mjere Vlade kojima je ograničen rast cijena goriva i omogućeno preduzećima da u prvoj polovini 2022. kupuju struju po znatno povoljnijim uslovima od tržišnih.

“Odluke monetarne politike će u narednom periodu zavisiti od kretanja faktora iz međunarodnog i domaćeg okruženja i ocjene intenziteta i postojanosti inflatornih pritisaka po osnovu ovih faktora, kao i uticaja na finansijsku stabilnost i brzinu ekonomskog rasta”, navodi NBS.