Ovom prilikom objavljujemo još jedno istorijsko svjedočanstvo o tome, koje je, pored enormnog broja drugih koji su objavljeni, samo još jedan prilog verifikaciji tačne istorijske teze da je Crnogorska crkva bila nezavisna, autokefalna crkva.

Naime, italijanski general Manfredo Kanji (1834-1907) krajem 1897. posjetio je Crnu Goru. Bio je na Cetinju na kome se sreo, u audijenciji, sa crnogorskim suverenom knjazom Nikolom I Petrovićem-Njegošem, a na osnovu ranijeg Nikolinog poziva, kojeg mu je lično saopštio u Rimu, da posjeti Crnu Goru.

Za Crnu Goru general Kanji je iz Italije krenuo 14. decembra 1897. godine. Boravio je u Crnoj Gori i upoznao se, koliko je realno mogao za deset dana, sa njome i o tome je, nakon povratka u Italiju, napisao i objavio 1899. u knjigu pod naslovom: “DIECI GIORNI AL MONTENEGRO 1899”.

Tu knjigu je general-potpukovnik Kanji posvetio Jeleni Petrović, odnosno, kako navodi, “NJENOM KRALJEVSKOM VISOČASTVU Princezi od Napulja Jeleni Crnogorskoj”.

Navedena knjiga generala Manfreda Kanjija je u Crnoj Gori, u prijevodu sa italijanskog originala na crnogorski jezik objavljena 2013. pod naslovom: Manfredo Kanji “DESET DANA U CRNOJ GORI” (prijevod sa italijanskog Vesna Andrejević), u izdanju CID-a iz Podgorice.

Pored ostaloga, u navedenom autorskom djelu, putopisu ali i relevantnom svjedočanstvu, istorijskom izvoru memoarskog i drugog karaktera, italijanski general-potpukovnik Manfredo Kanji, (budući da je boravio u Crnoj Gori i bio u prilici da se lično, neposredno, upozna sa njenim državno-pravnim, političkim, društvenim, vojnim, ekonomskim, prosvjetnim, ali i vjerskim ustrojstvom i životom, te njenom geografijom, demografijom, običajima, istorijom itd…, a i posebno na osnovu službenih podataka koje je, zasigurno, dobio od državne administracije Knjaževine Crne Gore, kao i nadležnih crkvenih vlasti), svjedoči i o tome da je tada pravoslavna crkva i pravoslavna vjeroispovijest u Crnoj Gori, (odnosno, ondašnja Crnogorska crkva), bila posve autonomna, samostalna i nezavisna u pogledu svog unutrašnjeg ustrojstva i da ona ne zavisi ni od Carigrada i Petrograda, ni od Rima.

Genaral Manfredo Kanji jasno prezentira da je Pravoslavna crkva u Crnoj Gori, (a to je suštinski bila tada pomjesna, autokefalna Crnogorska pravoslavna crkva, čiji je poglavar bio mitropolit Mitrofan Ban, a koja je imala pravni status državne crkve u Knjaževini Crnoj Gori), nezavisna, te sljedstveno tome, nikakvu kontrolu, supremaciju i subordinaciju nad njom nije ostvarivala bilo koja vanjska pomjesna crkva.

Kanji, dakle, svjedoči da su Crna Gora i Crnogorci imali svoju crkvu, odnosno, autonomno i nezavisno, unutar države Crne Gore, crkveno uređenje, izvan kanonsko-pravne jurisdikcije ili bez ikakve subordinacije Carigrada (Carigradske patrijaršije), te Petrograda (Ruske crkve), ali ni Rima (Vatikana-Pape).

General Manfredo Kanji, u navedenoj knjizi, u kojoj, u dijelu iste pod nazivom VJEROISPOVIJEST, a vezano za ondašnje stanje vjerskih odnosa i prilika u Crnoj Gori piše sljedeće:

„Poput Grka, Crnogorci su pravoslavne vjere, ali autonomne i nezavisne u smislu crkvenog ustrojstva, što će reći da ona nije pod jurisdikcijom ni Rimskog pape, ni Carigradske patrijaršije, a ni pod Petrogradskim sinodom. Međutim, posvećenje arhimandrita, tj. mitropolita crnogorskog, najvišeg crkvenog velikodostojnika vrši se u Petrogradu pred Sinod ruske Pravoslavne crkve.

I ostale vjeroispovijesti dopuštene su u Crnoj Gori. Vjerski praznici koji su nekada, prema pravoslavnom kalendaru, bili mnogobrojni i protezali se unedogled, u Crnoj Gori svedeni su zakonskim propisom Danila I i sadašnjeg knjaza Nikole na pravu mjeru.

Podjela prema različitim vjeroispovijestima:

Pravoslavni vjernici…………209, 226

Katolički vjernici……………..12, 924

Protestantski vjernici………..10

Muslimanski vjernici……….13, 840

Ukupno………………………..236,000

Ovo je broj koji odgovara ukupnom broju stanovnika“

(Manfredo Kanji, Deset dana u Crnoj Gori, CID, Podgorica, 2013, str. 24-25).

U vrijeme kada je general Manfredo Kanji bio u Crnoj Gori (1897) i dvije godine docnije (1899) napisao i objavio knjigu o njoj, u Knjaževini Crnoj Gori djelovala je autokefalna Crnogorska crkva, sa statusom državne crkve, jer je pravoslavlje tada u Crnoj Gori bilo državna vjera.

Ona je djelovala vjekovima prije toga kao nezavisna, autokefalna, samostalna crkva, kao i kasnije u doba Kraljevine Crne Gore od 1910, sve dok je postojala nezavisna i međunarodno priznata država – Kraljevina Crna Gora.

Odnosno, sve do nasilnog uspostavljanja Srpske pravoslavne crkve 1920. u Kraljevini SHS, koja je u Crnu Goru došla na okupatorskim velikosrpskim bajonetima, nikakva crkva pod nazivom Srpska pravoslavna crkva nije tada, kao ni vjekovima ranije, uopšte postojala u Crnoj Gori, do jedino autokefalna Crnogorska pravoslavna crkva (Zetska mitropolija, Crnogorska mitropolija, Cetinjska mitropolija, Pravoslavna crkva u Crnoj Gori, Crnogorska crkva…), te je istorijski i pravno besmisleno govoriti da SPC u Crnoj Gori može imati viševjekovni kontinuitet i kontinuitet pravnog subjektiviteta, kako se vrši prevara i krađa istorije slovom radne verzije tzv. temeljnog ugovora.

O tome se, kada se to tiče uzurpatorske i okupacione SPC (Crkve Srbije u Crnoj Gori) prije 1920. godine ne može govoriti uopšte, jer ona nije ni stvarno ni pravno postojala u Crnoj Gori do tada-kada je brutalnom silom nametnuta u okupiranoj Crnoj Gori.

Stoga, podvlačim, Srpska pravoslavna crkva ( SPC), odnosno, Crkva Srbije u Crnoj Gori nema viševjekovni istorijski i pravni kontinuitet i pravni subjektivitet u Crnoj Gori, kako joj se to falsifikovanjem istorije „priznaje“ u nacrtu tzv. temeljnog ugovora između Vlade Crne Gore i SPC. To se čini ne samo u lažnoj istorijskoj Preambuli radne verzije tzv. temeljnog ugovora, već i u normativnom dijelu istog nacrta ugovora (član 2).

To se, stava sam, ne samo ne može, već i ne smije prihvatiti, jer bi, ako bi se to desilo, Crna Gora i Crnogorci dobrovoljno bi pristali na ropstvo, krađu, okupaciju i imperijalnu asimilaciju svog sakralnog kulturno-istorijskog nasljeđa i postali čivčije na feudu beogradske Patrijaršije i rusko-srpskog (srbijanskog) agresivnog nacionalizma i ekspanzionizma.

Eksplicitno ističem da je prvi put u istoriji SPC (Crkva Srbije), nasilno nametnuta u Crnoj Gori, nakon okupacije i nasilne aneksije Crne Gore 1918. godine i poslije bespravnog ukidanja autokefalne Crnogorske pravoslavne crkve, u procesu koji je trajao od kraja 1918. do 1922. godine.

NOVAK Adžić