Četiri aviona XtremeAir Sbach 342 (XA42) su u dijamant bliskoj formaciji letjeli vezanu petlju (luping) ispod i iznad najvišeg železničkog mosta u Evropi (drugog po visini na svetu) Mala Rijeka u Crnoj Gori.
Da sve bude još spektakularnije, „Flyung Bulls“ su uspjeli da izvedu i negativnu petlju takođe u dijamant bliskoj formaciji, takođe letjeći ispod i iznad mosta visine 200 metara.Tango Six je bio jedini medij koji je dobio priliku da izveštava sa lica mesta ovog jedinstvenog globalnog Red Bul poduhvata. Akcije koju je u Crnoj Gori organizovao srpski Red Bul ogranak uz vođstvo vazduhoplovne komponente Red Bula („The Flying Bulls je takođe i ime cijelokupne Red Bul flote letjelica) i posebno češke akro-grupe „Flying Bulls“ koji u bojama austrijske kompanije lete već 24 godine.
Poduhvat koji smo imali priliku da ispratimo vjerovatno je jedna od najvećih ovogodišnjih konkretnih finansijskih i ukupno resursnih investicija u nešto vazduhoplovno na prostoru bivše Jugoslavije.
Projekat je danas objavljen na svim globalnim Red Bul internet lokacijama i, kako to samo Red Bul ume, izveden je uz do sada nezabilježenu multimedijalnu pokrivenost.
Nikako „stunt“
…već prilično ozbiljna, pripremana, organizovana i bezbjedna vazduhoplovna operacija.
Pozitivne i negativne G akrobacije ispod i iznad najvišeg mosta na Evropskom kontinentu izveli su piloti češke akro-grupe „Flying Bulls“. Trojica pilota akro-grupe su aktivni piloti na višenamenskim borbenim avionima Gripen u češkom ratnom vazduhoplovstvu dok je jedan samo civil sa nekoliko hiljada i stotina sati ukupnog i akrobatskog naleta.
Ideja za ovaj jedinstveni poduhvat nastala je u krugu „Flying Bulls“ akro-grupe, nakon prethodne letenje sezone nastupa. Njihova inicijativa, kako su ispričali za Tango Six, pratila je standardnu proceduru kompanije Red Bul kada su odluke za izvođenjem „vratolomija“ u pitanju. Princip je da početnu ideju za izvođenje svakog „stunta“ ili rekorda predlože isključivo sportisti. Korporacija gotovo nikad ne predlaže šta se izvodi već radi jedinu stvar koju radi decenijama – cio poduhvat finansira, besprijekorno i bezbijedno organizuje, angažuje vrhunsku multimedijalnu pokrivenost i sve to ispromoviše na jedinstven, globalni način.
Kako su za Tango Six ispričali iz Red Bula Srbija, pripreme za tri dana do sada neviđenog letjenja počele dva mjeseca ranije. Jedan od ključnih aspekata organizacije bio je odnos sa vazduhoplovnim vlastima Crne Gore. Agencija za civilno vazduhoplovstvo dobila je priliku da se upusti u prilično napredno sagledavanje bezbjednosnih aspekata letenja same akro-grupe, helikoptera iz kojeg su snimani ali i dron operacija. Priliku su više nego iskoristili, omogućivši Red Bulu da izvede sve što su zamislili.
Pored vazduhoplovnih vlasti Crne Gore podršku su pružili i avijatičari aero-kluba Nikšić koji je služio kao baza Red Bul avijaciji uključenoj u projekat.
Pored aviona XA42 koji su vlasništvo akro-grupe „Flying Bulls“, na sportskom aerodromu Nikšić bio je baziran Erbasov AS 350 B3+ (sada H125) koji je bio „camera ship“ za dva precizna optička instrumenta kada su vazduhoplovne operacije u pitanju – „Shotover“ video gimbal na nosu helikoptera i oči Predraga Vučkovića, fotografa koji već dvije decenije fotografiše Red Bul vratolomije iz vazduha.
Na zemlji su letovi ispod i iznad mosta snimljeni iz nekoliko uglova dok je treći aspekt snimanja iz vazduha, posebno za ovaj poduhvat, takođe bio spektakularan – po prvi put je za snimanje formacije akrobatskih aviona upotrebljen i trenutno najbrži FPV dron kojim je leteo, brzinom od preko 300 km/č, pilot i projektant letjelice „Kola“ (Colas Feuillie).
Kola je uspeo da se nakon tačke ulaska u pravac akro-grupe i početka manevra priključi formaciji i leti kao da je peta letjelica u formaciji. Tom prilikom snimajući nevjerovatno atraktivne, i do sada svakako neviđene kadrove.
Letenje Gripena za platu i Red Bul hobi
Iako će globalnoj publici laika poduhvat „Flying Bullsa“ bez svake sumnje biti atraktivan, iz vazduhoplovnog ugla postoji još nekoliko momenata za iskreno oduševljenje.
Luk mosta koji XA42 ciljaju svakako je dovoljno širok i visok, bezbjednosne margine su više nego prisutne ali je tehnika pilotiranja potrebna da se on pogodi, da vođa grupe uvede i izvede grupu po istom orijentiru, u pozitivnoj i negativnoj petlji – fascinantna.
Prva dva dana su posmatrali vežbovne letove grupe koji su služili za kalibražu. Vođa Stanislav Čejka (zamjenik komandanta 211. eskadrile češkog RV) je potom sam vežbao izvođenje petlje u negativi. Leteći evolucije u punoj visini ali bez prolaska ispod mosta. Kako je ispričao za portal Tango Six, najkompleksniji segment negativne petlje je potpuna nepreglednost početnog orijentira prilikom uvođenja u manevar.
Ako je iko ikada trebao da definiše vrhunac sposobnosti u tehnici pilotiranja pravog aviona (bez preterane rezerve turboprop snage, sa sajlama, gas i palica) onda je to svakako vođa formacije aviona koji izvode negativnu petlju i vadi se u pravac kao da su svi zajedno na ispitu za PPL (skoro sigurno ispod deset stepeni odstupanja po pravcu).
Preporučeno
Sljedeći put kada vam neko na livadi započne priču o tome da je neko fizičko lice dobar pilot – samo mu pošaljite link ovog članka. Česi ne samo da su pokazali izuzetnu tehniku pilotiranja već su morali i da odsustvuju sa svog redovnog posla. Letenja Gripena za platu. Čisto da ne pomislite da je vama najgore.
Video